دوره آنلاین بهمن شناسی و شناسایی دلایل وقوع

بهمن چیست؟

به توده ای از هر جامد که روی شیب ریزش کند بهمن گویند. مانند بهمن برف ، بهمن شن ، ماسه و یا سنگ.

حالا سراغ انواع بهمن میرویم.

انواع بهمن برفی:

•  تخته ای
•  پودری یا گرده ای
•  آبکی یا شل آب

بهمن پودری:

یک بهمن عظیم پوردی ، ممکن است فشاری از ۵ تا ۵۰ تن بر مت مربع ایجاد نماید.

بهمن تخته ای:

این نوع بهمن روی یالها تشکیل می شود . این نوع بهمن ها نقاب ندارند . برف های شل خیس و سفت خشک تشکیل دهنده این نوع بهمن می باشند.

بهمن آبکی یا شل آب:

در موقع ریزش باعث منجمد شدن فرد می شود.

تغییرات تأثیرگذار در وقوع بهمن:

بارش برف

مسیر و سرعت باد

تغییرات درجه حرارت

1-بارش برف

برای برآورد کردن خطر یک بهمن در رابطه با بارش برف، باید بدانیم که چقدر برف باریده است و این برف با چه سرعتی باریده است. عمق برف تازه باریده، نشانگر خوبی است که برف با چه سرعتی باریده شده است. هرچه مجموعه برف به هم وابسته‌تر باشد، معمولاً برف روی شیب مستحکم‌تر و مطمئن‌تر خواهد بود.

شدت بارش برف، یعنی مقدار بارش در هر ساعت، نشانگر این است که چقدر سریع شیب مستعد دارای بار بهمن شده است. هرچه این بار روی شیب سریعتر جمع شود، شیب نامطمئن‌تر خواهد بود. بارش برف سنگین، مخصوصاً زمانی که باد زیاد باشد، مرحله خیلی خطرناک آمدن بهمن به حساب می‌آید. بارش زیاد در زیر ابرهای متراکم یعنی جایی که رطوبت در بالاترین حد خود و درجه حرارت در سردترین نقطه خود است، صورت می‌گیرد. جایی که تبدیل شدن بخار آب به آب در بالاترین حد خود می‌باشد. از این‌رو هرچه ارتفاع بالاتر باشد، ریزش برف هم سنگین‌تر خواهد بود. بارش برف در قسمت بادگیر کوه هم که محل صعود هوای بیشتر است، سنگین‌تر خواهد بود.

زمانی که جریان هوا از روی قله‌ها رد شد، صعود متوقف و جریان بارش کمتر می‌شود. مهم است که به خاطر داشته باشید که یک گردباد نیز می‌تواند مقدار زیادی برف تازه بر روی هر شیب پناهگاهی انبار کند. اگر مبداء پیدایش یک توفان برف یک نقطه گرم، مثل اقیانوس‌ها بوده است، احتمالا دارای مقدار بیشتری رطوبت از ابرهای هم نوع خود (که از نقاط خشک مثل قطب‌ها می‌آیند)، است.

در صورت امکان همیشه قبل از سفر به مناطق کوهستانی دارای برف، با کارشناسان هواشناسی محلی در تماس باشید. اداره‌های هواشناسی مناطق کوهستانی، اغلب دارای اطلاعاتی در مورد ساعات آمدن بهمن هستند و در این زمینه اطلاعاتی عالی دارند.

2-مسیر و سرعت باد

دومین عاملی که نقش مهمی در بارش برف دارد، باد است. باد توده‌های برف را سریع با خود بلند می‌کند، چه برفی که در حال بارش باشد و چه برفی که تازه روی زمین نشسته باشد. وقتی باد آهسته شد، برف را به روی زمین رها می‌کند. باد باعث می‌شود که گودال‌ها و شکاف‌های روی یک شیب پر از برف بشوند، یعنی جاهایی که از نظر کشف بهمن سخت ولی حاوی بهمن‌های کوچک و مرگبار تخته‌ای هستند. باد باعث می‌شود که بر روی شیب‌های در امان از باد، توده برف زیادی جمع شود. اخطار باد در مورد تکامل و پیدایش بهمن در آگاهی ما از بهمن‌ها نقش مهمی دارد.

باد زیاد باعث می‌شود که کریستال‌های برف در حین ریزش با یکدیگر تصادف کنند و هنگام نشستن بر سطح زمین در هم مچاله شوند. برفی که باد با آن تصادم پیدا کرده باشد، کریستال‌هایش به قطعات کوچکتری شکسته شده و این امر باعث پدید آمدن یک سطح برف فشرده و چسبنده به هم می‌شود. در شیب‌های بادگیر، باد سعی در ایجاد یک پوسته برفی سفت دارد.

بعضی مواقع به طور جالبی، این پوسته مستقیما تحت فشار وزن کسانی که روی آن راه می‌روند می‌شکند. اما بر روی شیب‌های پناهگیر، برفی که به وسیله باد آورده شده است، تشکیل بهمن تخته ای وحشتناکی را می‌دهد که معمولا دارای شکل نرم و منحنی بوده و در زیر پای یک نفر که به آن فشار آورده است با صدایی شکسته می‌شود و برف منطقه زیادی را با خود به پایین می‌کشد.

در ارتفاعات بالاتر، جایی که امکان کمتری برای حرکت توده هوا به دلیل تغییرات زمین وجود دارد، باد معمولاً در یک جهت می‌وزد. این جریانات هوا به بادهای غالب مشهور هستند. بادهای غالب عامل مهمی در شکلگیری هوای یک منطقه بخصوص جغرافیایی هستند. یک باد غالب دارای رطوبت، تمایل به تجمع بار زیادی از برف دارد که به نوبه خود باعث خطر بهمن در ارتفاعات می‌شود.

یک باد گرم و رطوبتی با حرارت بالای نقطه انجماد باعث ایجاد بهمنِ تر می‌شود. یک باد خشک غالب که بعضی مواقع به نام چی‌نوک Chinok خوانده می‌شود، می‌تواند برف را به دلیل تبخیر حرکت دهد، بدون اینکه خطر آمدن بهمن را افزایش دهد. اطلاعات در مورد بادهای غالب را معمولاً می‌توان از اداره هواشناسی تهیه نمود.

در هر ارتفاعی باد می‌تواند به واسطه مشخصات سطح زمین، حرارت هوا و سایر عوامل تغییر کند. این نوع بادها به بادهای محلی مشهور هستند. بادهای محلی می‌توانند در کوه‌ها با هر تغییر ناگهانی با شدت در حال چرخش و وزیدن باشند. بعضی مواقع آنها باعث پیدا شدن پدیده نقاب‌های دو طرفه بر روی یک خط الرأس می‌شوند. کوه‌ها نوع خاصی از باد محلی ایجاد می‌کنند که باعث تأثیرگذاری بر روی پشته برف می‌شود. این حرکات هوا به وسیله سرد شدن سریع هوا در طول شب و ارتفاعات به خصوص بر روی فلات‌های مرتفع، یا یخچال‌ها و دشت‌های یخ‌زده بروز می‌کنند. هوای خنک و متراکم شروع به سرازیر شدن از کوهستان می‌کند که نسیم‌های سرد شبانگاهی نتیجه آنها هستند. اما در قسمت‌های فوق‌العاده شمالی زمین، این بادها می‌توانند خیلی قوی باشند. وجود بادهای محلی علامتی بر تثبیت شدن پشته برف می‌باشد.

3-تغییرات درجه حرارت

تبادل گرما، بین پشته برف و زمین، درون پشته برف و بینِ جو و پشته برف صورت می‌گیرد. تبادل گرما در قسمت برف و زمین به مقدار حداقل می‌باشد. وقتی که برف خشک است، درون برف حرارت کمی جابجا می‌شود.

هرگاه خیس بودن برف بیشتر شود، انتقال درجه حرارت هم بیشتر می‌شود. باران که می‌تواند در برف نفوذ کند، همیشه باعث گرم شدن پشته برف می‌شود. تبادل گرمایی در پشته برف، جایی که برف در تماس مستقیم و دائم با جو است، بیشتر از جاهای دیگر می‌باشد. هرچند جریان این تبادل پیچیده می‌باشد، ولی می‌توان آن را در دو گروه تقسیم‌بندی کرد.

• تبادل گرمایی مولکولی
• تبادل گرمایی نسبی

در جریان تبادل گرمایی مولکولی، اگر هوا گرمتر از برف باشد، برف حرارت را جذب و اگر برف از هوا گرمتر باشد، آن را از دست می‌دهد. تبادل گرمایی مولکولی به طرز بارزی به وسیله باد تسریع می‌شود. هرچه باد سریعتر بوزد، تبادل گرمایی هم سریعتر صورت می‌گیرد. در جریان تابش نور خورشید، حرارت به برف منتقل می‌شود که اکثر این تابش دفع و قسمت کمی از آن جذب برف می‌شود.

برف خشک نسبت به برف خیس مقدار بیشتری از این تابش را منعکس می‌کند. درجه تابش با ساعت روز، موقع مشخص سال، محل مشخصی از شیب و ضخامت ابرها تغییر می‌کند. با توجه به احتمالات زیاد، فقط امکان حدس و گمان در مورد تبادل گرمایی پشته برف وجود دارد. چیزی که کاملاً مشخص است این است که حتی تغییرات کم در درجه حرارت هوا هم می‌توانند تأثیر در توده برف جمع شده بر روی شیب بگذارند و باعث سرخوردن آن به پایین شوند.