کلیمانجارو؛ بام آفریقا| راهنمای صعود به کلیمانجارو

کلیمانجارو بلندترین قله آفریقا و بلندترین کوه آزاد جهان است. به خاطر همین ویژگی‌ها است که کوهنوردان زیادی از سراسر جهان به دنبال فتح قله این کوه هستند. کوهنوردان زیادی نحوه صعود خود به کلیمانجارو را در قالب قصه و داستان به نگارش درآورده‌اند. کتاب معروف هانس مایر یا شیلا مک دونالد الهام بخش کوهنوردان زیادی برای صعود به این قله مرتفع بوده‌اند.

صعود به کلیمانجارو با کوهنوردی در قله‌های دیگری چون کوه آرارات ، کوه آراگاتس و... تفاوت‌های زیادی دارد. افرادی که این کوهستان را برای تجربه جدید خود انتخاب می‌کنند قرار است با اکوسیستم‌ها و شرایط آب و هوایی متنوعی مواجه شوند. هرچند برای رسیدن به بام آفریقا باید راهنما داشته باشید و بدون راهنما نمی‌توانید به چنین هدف بزرگی برسید. سعی می‌کنیم اطلاعات خوبی برای رسیدن به بلندترین قله آفریقا در اختیارتان بگذاریم.

(برای دریافت اطلاعات در مورد تورهای صعود به کلیمانجارو می توانید از باشگاه کوهنوردی همنورد کمک بگیرید.)

درباره کلیمانجار؛ بلندترین قله قاره آفریقا 

کوه کلیمانجارو در شمال تانزانیا و نزدیک به مرز کنیا در شرق آفریقا قرار دارد. دو شهر گردشگری معروف آروشا و موشی در جنوب پارک ملی کلیمانجارو هستند. قله این کوه ارتفاع ۵۸۹۵ متر به عنوان مرتفع‌ترین قله آفریقا و بلندترین کوه آزاد جهان شناخته می‌شود. کوه آزاد به کوه‌هایی گفته می‌شود که به تنهایی در یک دشت قرار دارند.

 برای صعود به کلیمانجارو باید استراتژی داشته باشید و از قبل خودتان را آماده کنید. بدون استراتژی و آمادگی قبلی رسیدن به قله این کوه کار سختی خواهد بود. البته شاید بدون برنامه و استراتژی هم بتوانید قله بلندترین کوه آفریقا را فتح کنید ولی احتمالاً جز رنج و درد از این تجربه چیزی همراه خود برنمی‌گردانید. کوهنوردی قرار نیست فقط در فتح یک قله خلاصه شود و باید تجربه و خاطره لذت بخشی در زندگی شما ثبت کند. اگر از مسیر لذت نبرید و صرفاً با سختی و درد قله را فتح کنید نمی‌توانیم شما را یک کوهنورد موفق بدانیم.

رشته کوه کلیمانجارو

رشته کوه کلیمانجارو به دلایل مختلفی در جهان به شهرت رسیده است. این کوه آتشفشانی از سه مخروط شیرا، کیبو و ماونزی تشکیل شده و البته نوعی آتشفشان غیر فعال است. تخمین زده می‌شود آخرین بار ۳۵۰ هزار سال پیش مخروط کیبو فوران بزرگی را تجربه کرده است. البته آخرین فعالیت آتشفشانی این کوه به حدود ۲۰۰ سال قبل برمی‌گردد که منجر به ایجاد گودال خاکستر امروزی شده است. در رشته کوه کلیمانجارو قله‌های متعددی وجود دارند که هر کدام دارای ارتفاع‌های متفاوتی هستند. با این حال بلندترین قله آن که ۵۸۹۵ متر ارتفاع دارد قله اوهورو است.

 در کلیمانجارو مسیرهایی وجود دارد که کوهنوردان با کمک آنها می‌توانند خیلی سریع و در طول ۵ روز به بلندترین قله برسند. البته در این مسیرها خطرات بسیار زیادی برای کوهنوردان وجود دارند. استفاده از مسیرهای سریع و کوتاه مدت برای افرادی مناسب است که آمادگی جسمانی خوبی داشته و در کوهنوردی به تجربه کافی رسیده باشند. افراد مبتدی که می‌خواهند به قله این کوه برسند باید از دیگر مسیرها حرکت کنند و چند روز دیرتر صعود به کلیمانجارو را تجربه نمایند.

قله کلیمانجارو کجاست؟

کوه کلیمانجارو همانگونه که قبلاً هم اشاره کردیم در شمال شرقی تانزانیا و نزدیک مرز کنیا قرار دارد. شهرستان کلیمانجارو در ۱۴۰ کیلومتری جنوب نایروبی پایتخت کنیا و ۵۰۰ کیلومتری شمال شرقی دوما پایتخت تانزانیا قرار گرفته است. برای رفتن به این کوهستان می‌توانید به فرودگاه بین المللی کلیمانجارو پرواز کنید و از آنجا خودتان را به کوهستان برسانید. در خاورمیانه کشورهایی مثل ترکیه و شهرهایی مثل دوحه امکان پرواز مستقیم به این فرودگاه بین المللی را فراهم کرده‌اند. اگر نمی‌توانید مستقیماً به این فرودگاه بین‌المللی سفر کنید بهتر است سراغ گزینه‌های دیگری بروید. می‌توانید ابتدا به یکی از شهرهای دارالسلام، آدیس آبابا و نایروبی سفر کنید و سپس از طریق آنها به سمت کلیمانجارو بروید. برای رسیدن به این کوه از دو مسیر شهر آروشا و موشی که در جنوب غربی و جنوب کوه واقع شده‌اند می‌توانید استفاده کنید. برای رسیدن به موشی و آروشا بین یک ساعت تا ۸۰ دقیقه وقت نیاز دارید. تاکسی‌های زیادی هستند که شما را تا آن منطقه می‌برند. البته اگر از طریق تور به کلیمانجارو بروید احتمالاً فرایند نقل و انتقال برای شما آسان‌تر خواهد بود.

ارتفاع کلیمانجارو چقدر است؟

بلندترین قله کلیمانجارو ۵۸۹۵ متر ارتفاع دارد. البته در این رشته کوه قله‌های دیگری هم هستند که ارتفاع کمتری دارند. با این حال به دلیل ارتفاعی که کلیمانجارو دارد آن را به عنوان بلندترین کوه آزاد جهان می‌شناسند. از لحاظ آب و هوا نیز این کوهستان از مارس تا اواخر می فصل‌های پربارشی را پشت سر می‌گذارد و رفتن به آن پیشنهاد نمی‌شود. اگر امکان کوهنوردی تا قله ۵۸۹۵ متری را ندارید می‌توانید سراغ دیگر قله‌هایی که در این کوهستان هستند بروید. سایر قله‌های موجود در کلیمانجارو نیز جذابیت کافی دارند و می‌توانند تجربه خاطره‌انگیزی برای شما باشند.

آب و هوای قله کلیمانجارو آفریقا

کوه کلیمانجارو دقیقاً کنار خط استوا قرار دارد. همین موضوع باعث شده تا در این منطقه با شرایط آب و هوایی متضادی روبرو شویم. برخی شرایط آب و هوایی کلیمانجارو را با هم بررسی می‌کنیم:

·       وقتی در شهر موشی مقابل کوه ایستاده‌اید دما ممکن است به بالای ۳۰ درجه سانتیگراد هم برسد اما وقتی به قله کوه صعود می‌کنید دمای منفی ۲۵ درجه را تجربه خواهید کرد. این سرمای شدید در قله در تمام طول سال پابرجا است.

·       اگر بخواهیم ماه‌های سال را در کلیمانجارو تقسیم بندی کنیم ژانویه و فوریه گرمترین ماه‌ها هستند. ماه‌های مارس و آوریل هم همیشه پربارش هستند و شرایط را برای صعود به کلیمانجارو سخت می‌کنند. سردترین ماه‌های سال در این منطقه نیز ژوئن و جولای هستند. در این کوهستان آگوست به عنوان خشک‌ترین ماه شناخته می‌شود.

·       با وجود تمام تضاد و تنوع‌هایی که در مورد آب و هوای کلیمانجارو گفتیم اما تقریباً در تمام طول سال خود کوهستان آب و هوای ثابتی دارد. هر چقدر به قله کوه نزدیک‌تر شوید دما بیشتر کاهش پیدا می‌کند و شرایط سخت‌تر خواهد شد. همچنین در برخی بخش‌های کوه ممکن است بادهای قوی شروع به وزیدن کنند و شرایط را مجدداً دشوار نمایند.

پوشش گیاهی و جانوری رشته کوه کلیمانجارو

یکی از ویژگی‌های جذاب کلیمانجارو که آن را تبدیل به مقصد بسیاری از کوهنوردان کرده است پوشش گیاهی بی‌نظیر این منطقه از آفریقا می‌باشد. در این کوهستان با پوشش‌های گیاهی زیر مواجه خواهید شد:

 کشاورزی: زمین‌های کشاورزی و زراعی بخش مهمی از کوهستان را تشکیل می‌دهند و حتی تا ارتفاع ۱۸۰۰ متری هم می‌توانید آنها را مشاهده کنید. جالب است بدانید که فعالیت آتشفشان در گذشته باعث شده امروز این منطقه آفریقایی زمین‌های حاصلخیز برای کشاورزی داشته باشد. در کنار زمین‌های کشاورزی، بوته زارهای فراوانی در اطراف کلیمانجارو وجود دارند که می‌توانید با تماشای آنها لذت بیشتری از سفر خودتان ببرید.

  جنگل بارانی: وقتی به ارتفاعات میانی کلیمانجارو می‌رسید باید انتظار تماشای جنگل‌های انبوه پرباران را داشته باشید. کارشناسان می‌گویند سالانه ۱۸۰۰ میلی‌متر باران در این مناطق می‌بارد. جنگل‌های بارانی این منطقه پردرخت و سرسبز هستند. اگر در طول روز به آنها برسید احتمالاً گرما و رطوبت بی‌نظیری را تجربه کنید. بیشتر مسیرهایی که برای صعود به قله کوهنوردان انتخاب می‌کنند از این جنگل‌ها عبور کرده و مناظر چشم نوازی را برای کوهنوردان به ارمغان می‌آورند.

 زمین بایر: در کوه کلیمانجارو وقتی به ارتفاع حدوداً ۲۸۰۰ متری برسید آرام آرام زمین‌هایی بایر و پوشیده از گیاهان تیغ‌دار یا بوته‌های علفی را مشاهده خواهید کرد. این پوشش‌های طبیعی در کوهستان‌های کلیمانجارو را تحت عنوان مناطق نیمه آلپی می‌شناسند.

 دشت آلپی: دشت‌های آلپی بخش جذابی از این کوهستان هستند که در نزدیکی صخره‌های آتشفشانی آن قرار گرفته‌اند. برای مشاهده دشت‌های آلپی باید به ارتفاع ۴۰۰۰ متری این کوهستان برسید. به دلیل اینکه در دشت‌های آلپی بارش‌های کمی اتفاق می‌افتد معمولاً پوشش گیاهی زیادی ندارند. به همین دلیل نمی‌توانید انتظار مشاهده گونه‌های گیاهی یا جانوری را در این منطقه داشته باشید.

 قطب: تماشای قطب آن هم در یک کوهستان آفریقایی عجیب‌ترین چیزی است که در سفر شما اتفاق خواهد افتاد. وقتی به بالاترین ارتفاعات کلیمانجارو برسید مناطقی پر برف و پوشیده از یخچال‌های طبیعی را مشاهده خواهید کرد. در این مناطق مناظری را می‌بینید که شباهت زیادی به مناطق قطبی دارند و به همین دلیل تجربه کوهنوردی شما را بی‌نظیر خواهند کرد.

درجه سختی قله کلیمانجارو بام آفریقا چقدر است؟

قله کلیمانجارو به عنوان یکی از قلل پروژه هفت قله شناخته می‌شود. با توجه به این نکته طبیعتاً نباید انتظار داشته باشید که کوهنوردی آسانی پیش روی شما باشد. با این حال درجه سختی صعود به بام آفریقا برای هر کوهنورد متفاوت است. کوهنوردان حرفه‌ای که تا به حال قله‌های مختلفی را فتح کرده‌اند احتمالاً با کمترین چالش ممکن به قله کلیمانجارو برسند.

 در طرف دیگر افرادی هستند که معمولاً به صورت هفتگی با دوستان و آشنایان کوهنوردی دارند. این افراد با درجه سختی متوسطی برای صعود به کلیمانجارو مواجه خواهند شد. البته کوهنوردی برای آنها چالش‌های بسیار زیادی خواهد داشت اما نسبت به گروه دیگری که تجربه کمتری دارند کار آنها آسان‌تر خواهد بود. دسته آخر، افرادی هستند که تجربه بسیار کمی در کوهنوردی دارند و اکنون می‌خواهند رسیدن به بام آفریقا را تجربه کنند. برای این افراد رسیدن به بلندترین قله آزاد جهان بسیار دشوار است و آنها حتماً باید با کمک یک راهنما این مسیر را طی نمایند. چنین افرادی اگر به تنهایی مسیر کوهنوردی به بام آفریقا را آغاز کنند با چالش‌های بسیار سختی مواجه خواهند شد و حتی ممکن است جان خود را به خطر بیندازند. با کمک یک راهنما آنها لذت بیشتری از سفر می‌برند و کوهنوردی کم نظیری را تجربه می‌کنند و از طرفی سختی‌های زیادی در مسیر نخواهند داشت.

آتشفشان کلیمانجارو

یکی دیگر از ویژگی‌های خاصی که در کلیمانجارو وجود دارد آتشفشان آن است. همانگونه که قبلاً هم گفتیم قدمت این آتشفشان حداقل به ۳۵۰ هزار سال قبل برمی‌گردد. وجود این آتشفشان سبب شده تا گونه‌های گیاهی زیادی در دامنه‌های بام آفریقا ایجاد گردند. طبیعتاً برای صعود به کلیمانجارو باید از کنار آتشفشان آن هم عبور کنید و صحنه‌های خاصی را تماشا خواهید کرد. از آخرین مرتبه‌ای که این آتشفشان فعال شده حدود ۲۰۰ سال می‌گذرد. با این حال هیچکس نمی‌داند آتشفشان این کوهستان چه زمانی مجدداً فعال خواهد شد. به همین دلیل اگر هنگام کوهنوردی در این منطقه قصد داشتید بخش‌های مربوط به آتشفشان را مشاهده کنید با احتیاط رفتار نمایید. آتشفشان‌ها ناگهان فعال می‌شوند و ممکن است دقیقاً روزی که شما آنجا هستید این اتفاق رخ دهد.

هرچند تماشای این آتشفشان چند صد هزار ساله فرصتی است که کمتر نصیب انسان‌ها می‌شود و شاید در طول زندگی نتوانید دیگر آتشفشانی نظیر آن را مشاهده کنید. اگر با کمک یک راهنما به کلیمانجارو بروید احتمالاً برای مشاهده آتشفشان و آثار باقیمانده از آن چالش کمتری داشته باشید و با کمترین خطر ممکن این جاذبه گردشگری را از نزدیک ببینید.

پارک کلیمانجارو

سفر به کلیمانجارو فقط در کوه آن خلاصه نمی‌شود و می‌توانید از پارک ملی این منطقه هم بازدید کنید. اکثر افرادی که می‌خواهند از این پارک بین المللی بازدید کنند در یکی از شهرهای آروشا یا موشی اقامت دارند. امکان اینکه بخواهید شب را در پارک ملی بمانید وجود ندارد و بسیار خطرناک است. تنها زمانی که قصد صعود به کلیمانجارو را داشته باشید می‌توانید شب در این پارک اقامت نمایید. شهر موشی نزدیک‌ترین منطقه به این پارک بین المللی است. در این پارک ملی گونه‌های حیوانی و گیاهی متعددی وجود دارند که بعید است بسیاری از آنها را بتوانید در کشورهای دیگر جهان از نزدیک ببینید. این نکته را هم مد نظر قرار دهید که پارک ملی کلیمانجارو امنیت خوبی دارد و افراد بومی این منطقه برخورد خوبی با گردشگران دارند. در این پارک بین المللی از نزدیک فیل، زرافه و پلنگ را مشاهده خواهید کرد. البته طبیعتاً برای اینکه خطر خاصی شما را تهدید نکند باید در قالب تورهای گردشگری وارد این منطقه شوید و سفر شخصی دردسرهای زیادی خواهد داشت.

ضمناً اگر علاقه زیادی به تماشای میمون‌های آفریقایی دارید حتماً فرصت گردشگری در پارک ملی را از دست ندهید. آفتاب پرست جکسون یا سه شاخ از دیگر حیوانات خاص این پارک است. پرندگان آفریقایی خاص با شکل و شمایلی که بعید است تا به حال در زندگی دیده باشید در این پارک زندگی می‌کنند و آنها را از نزدیک خواهید دید. پارک بین المللی کلیمانجارو یکی از مهم‌ترین نقاط آفریقا محسوب می‌شود و طبیعتاً گردشگری در آن تجربه‌ای منحصر به فرد و خاص در زندگی شما خواهد بود. فرصت حضور در جنگل‌های پربارش و تماشای گونه‌های حیوانی خاص برای هر انسانی پیش نمی‌آید، پس از این موقعیت ایده‌آل استفاده کنید و خاطرات بی‌نظیری را همراه با خود به خانه برگردانید.

راهنمای صعود به قله کلیمانجارو

برای صعود به کلیمانجارو باید از یک راهنمای مناسب استفاده کنید. اگر می‌خواهید صعود بی‌دردسری به یکی از مرتفع‌ترین قله‌های آفریقا داشته باشید باید نکات بسیار زیادی را مد نظر قرار دهید و بر اساس آنها به یک استراتژی مناسب برسید. همانگونه که بارها اشاره کردیم سفر بدون استراتژی و تجهیزات به این منطقه از آفریقا می‌تواند خطرات بسیار زیادی برای شما داشته باشد. در ادامه نکاتی را با هم بررسی می‌کنیم که صعود شما به قله کلیمانجارو را آسان‌تر خواهند کرد.

چه موقع بهترین زمان صعود به قله کلیمانجارو است؟

تقریبا در بسیاری از اوقات سال می‌توانید برای صعود به کلیمانجارو اقدام کنید به جز زمان‌هایی که بارش در این منطقه شدت می‌گیرد. معمولا در دو مقطع سال بارش‌های زیادی در این کوهستان اتفاق می‌افتند و شرایط را برای کوهنوردی سخت می‌کنند. از اوایل نوامبر تا اواسط دسامبر و از مارس تا ماه می احتمال بارش در این منطقه بسیار زیاد است. مسیرهای کوهنوردی در کلیمانجارو طی این مدت خیس و گل آلود هستند. برای کوهنوردان حرفه‌ای که توانایی کوهنوردی فردی را دارند شاید این مقطع زمانی بهترین فرصت باشد چرا که افراد زیادی در کوهستان حضور ندارند. با این حال کوهنوردی در فصل‌های پربارش سال به شدت خطرناک است و می‌تواند دردسرهای زیادی برای کوهنوردان ایجاد کند. معمولا در مقطع زمانی بین ماه‌های جولای تا اکتبر کوهنوردان زیادی به بام آفریقا می‌روند. این مقطع زمانی با تعطیلات تابستانی اروپایی‌ها همراه است و معمولاً افراد زیادی برای سفر به کلیمانجارو در این زمان اقدام می‌کنند. آب و هوا هم در این دوره زمانی شرایط نسبتاً خوبی دارد و کوهنوردان می‌توانند تجربه ایده‌آلی از سفر به کوهستان داشته باشند. اگر علاقه ندارید که با افراد زیادی این تجربه را شریک شوید می‌توانید در ماه‌های می تا ژوئن برای آن اقدام کنید. در این فاصله زمانی افراد کمتری به کلیمانجارو می‌روند اما شرایط آب و هوایی بسیار ایده آل است.

نحوه صعود به قله کلیمانجارو

از حدود ۳۳ سال قبل دولت تانزانیا قانونی را تصویب کرده که بر اساس آن کوهنوردان برای صعود به کلیمانجارو مجبور هستند از راهنما استفاده کنند. در واقع بدون همراهی یک راهنمای ثبت شده و دارای مجوز شما نمی‌توانید وارد پارک ملی و کوهستان کلیمانجارو شوید. حتی اگر بدون راهنما بتوانید به پارک ملی وارد شوید و در کمپ ثبت نام کنید در کوهستان با مشکل مواجه خواهید شد. تکاوران بسیار زیادی توسط دولت تانزانیا استخدام شده‌اند و در کوهستان برای اطمینان از اجرای این قوانین حضور دارند. پس اولین کاری که برای صعود به کلیمانجارو باید انجام دهید پیدا کردن یک راهنمای دارای مجوز است. پس از آن باید هزینه ورودی پارک را پرداخت کنید. هزینه ورودی پارک ملی کمی زیاد است اما هزینه حفاظت از شما، زندگی در کمپ و نجات در شرایط اضطراری را شامل می‌شود. هزینه ورودی شما بر اساس مدت زمانی که قرار است کوهنوردی را تجربه کنید بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ پوند خواهد شد. البته هزینه ورود به پارک به صورت گروهی توسط تور یا راهنما پرداخت می‌شود و نمی‌توانید شخصاً آن را پرداخت نمایید.

مسیر صعود به کلیمانجارو

برای صعود به کلیمانجارو هفت مسیر متنوع وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید. انتخاب هر کدام از این مسیرها بستگی به شرایط جسمانی و تجربه کوهنوردی خودتان و البته شرایط مالی که دارید خواهد داشت. مسیر مارانگو به عنوان ساده‌ترین راه صعود به کلیمانجارو شناخته می‌شود و البته شلوغ‌ترین مسیر نیز است. در این مسیر اقامتگاه‌های روستایی بسیار خوبی برای گردشگران طراحی شده و صعود کم دردسرتری برای کوهنورد در پیش خواهد بود. هرچند در این مسیر بسیاری از مناظر طبیعی جذاب را از دست می‌دهید و لذت کمتری از سفر خواهید برد. ماچامه مسیر دیگری است که سختی بیشتری دارد اما شما را با مناظر سیار زیادی مواجه می‌کند. یکی دیگر از مسیرهایی که می‌توانید آن را انتخاب کنید لموشو است. اگر می‌خواهید همزمان با کوهنوردی حیات وحش کلیمانجارو را هم ببینید باید مسیر Rongai را انتخاب نمایید. مسیر شیره نیز از دیگر مسیرهایی است که می‌توانید آن را انتخاب کنید اما دردسر بسیار زیادی دارد. مدار شمالی و مسیر Umbwe آخرین انتخاب‌های شما برای کوهنوردی در کلیمانجارو خواهند بود.

نکاتی که برای صعود به بام آفریقا باید بدانید…

برای صعود به کلیمانجارو باید امکانات گوناگونی را تهیه کنید و از ابزار مختلفی استفاده نمایید. چند نکته مهم برای صعودی آسان به بام آفریقا را خدمتتان بیان خواهیم کرد:

- برای صعود به بام آفریقا حتماً لوازم و تجهیزات کافی مثل چکمه پیاده‌روی یا جوراب‌های ضخیم داشته باشید. همچنین داشتن یک کوله پشتی ضد آب، لباس و شلوار پیاده‌روی از ملزوماتی هستند که نباید آنها را فراموش کنید. داشتن کرم ضد آفتاب و عینک آفتابی هم می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد.

- در سفر کوهستانی باید به اندازه کافی تنقلات پیاده‌روی داشته باشید و مواد غذایی مفید همراه خودتان ببرید. همراه داشتن یک کیت کمک‌های اولیه و وسایل بهداشتی مثل مسواک یا خمیر دندان هم ضروری خواهد بود. البته وسایل ضروری را به گونه‌ای انتخاب کنید که وزن مناسبی داشته باشند و هنگام کوهنوردی مانع حرکات شما نشوند.

- در مطالب قبلی به این نکته اشاره داشتیم که برای کوهنوردی در بام آفریقا نیاز به یک راهنما دارید. راهنمای شما باید از دولت تانزانیا مجوز رسمی داشته باشد. اگر تنها به تانزانیا سفر کرده‌اید و قصد کوهنوردی در کلیمانجارو را دارید حتماً در انتخاب راهنما دقت زیادی داشته باشید و سراغ افرادی بروید که به صورت قانونی و با مجوز کار می‌کنند. مراقب باشید راهنمایانی را انتخاب نکنید که مجوز ندارند و می‌توانند برای شما دردسرساز شوند. 

- وقتی وارد پارک ملی کلیمانجارو می‌شوید هزینه ورودی که پرداخت می‌کنید بسیاری از هزینه‌های شما را در طول سفر پوشش خواهد داد. با این حال برای شرایط اضطراری و پیش‌بینی نشده پول کافی همراه داشته باشید اما از میزان آن حتی راهنما را مطلع نکنید.

جمع‌ بندی

سفر به کوه کلیمانجارو و تماشای جاذبه‌های گردشگری موجود در آن فرصتی است که برای هر گردشگری اتفاق نمی‌افتد. اگر این فرصت برای شما فراهم شده است از آن به بهترین شکل استفاده کنید و با یکی از مهمترین قله‌های جهان بیشتر آشنا شوید. در این سفر هیجان زده نباشید و با گرفتن تصمیمات منطقی بیشترین استفاده را از فرصتی که برای شما مهیا شده ببرید. البته برای سفر به کلیمانجارو به نظر می‌رسد استفاده از تورهای کوهنوردی در نهایت گزینه معقولانه‌تری باشد.

منبع : muchbetteradventures.com