روستا قلات

روستای قلات، یکی از محبوب‌ترین جاذبه های دیدنی شیراز است که با آب و هوایی دلپذیر و خنک، حتی در فصول گرم سال، میزبان گردشگران بسیاری است. این روستای ییلاقی با مسیر سنگفرش شده، خانه‌های پلکانی در دامنه کوه، درختان سرسبز، طبیعت بی‌نظیر، چشمه‌های آب سرازیر از دل کوه‌، دره عمیق و جاذبه‌های تاریخی در همان لحظه اول، چشم شما را به خود خیره خواهد کرد. 

قلات به ظاهر یک روستا و در حقیقت تکه‌ای از بهشت است که روی زمین جا مانده، مانند هزاران تکه‌ای که در اقصی نقاط ایران اسلامی، این کشور را به یکی از زیباترین نقاط جهان بدل کرده است. هنگامی که به این روستای می روید و در باغ ها و طبیعت آن قدم می زنید شاهد درختان چند هزار ساله ای که در آن قرار دارد نیز می شود و می توانید نهایت لذت را از آن ببرید. به گفته ی خبرگزاری های رسمی کشور تا زمانی که به نزدیکی روستای قلات نرسیده باشید نمی توانید به تمامی زیبایی هایی در آن جمع شده است پی ببرید. چشمه ی آب سرازیر شده از دامن کوه که سرچشمه ‌اش، چشمه‌هایی هستند که در قله ی کوه ها قرار دارند می باشد و همینطور درختانی چند هزارساله و دره ‌ای عمیق و خنکای آن در گرم ‌ترین زمان سال، لرزه بر اندامی هر گردشگری می‌اندازد.

قلات شیراز در کنار چشمه‌ای زیبا و در میان انبوهی از درختان و باغ‌های سرسبز در جاده یاسوج - شیراز واقع شده است و برای رسیدن به آن از مرکز شهر شیراز، حدود ۴۰ تا ۵۰ دقیقه راه دارید. روستای قلات با تهران نیز حدود ۹۴۰ کیلومتر فاصله دارد.

روستای قلات در نزدیکی کوه قلات (کوه سرخ) قرار گرفته است. این کوه مانند یک دیوار بزرگ از جهات جنوب، شرق و غرب روستا را در برگرفته است و روستا فقط از قسمت شمال قابلیت دسترسی دارد.

رودخانه قره آغاج نیز که از ارتفاعات کوه تاسک سرچشمه می‌گیرد و تا پایین دست را سیراب می‌کند، جلوه‌ای زیبا به روستای قلات بخشیده است.

مسیر دسترسی به روستای قلات شیراز

برای دسترسی به روستای قلات در ابتدا به شهر شیراز بروید و از آنجا وارد جاده شیراز به سپیدان (اردکان) شوید. پس از حدود ۲۵ کیومتر رانندگی به تابلوی روستای قلات و زیرگذر آن خواهید رسید. بهتر است بدانید که جاده آسفالته منتهی به روستای قلات از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست؛ اما مسیر داخل روستا سنگ‌فرش شده است و شما می‌توانید تا اواسط روستا را با ماشین خود بروید. ماشین خود را پارک کنید و از وسط روستا، ادامه مسیر را پیاده بروید. روستای قلات شیراز در طبیعتی بکر و در دامنه کوه قرار دارد و برای گشت و گذار در آن باید مسیر نسبتا باریک و طولانی با سربالایی را طی کنید.

یک مسیر دیگر هم برای رسیدن به قلات شیراز وجود دارد که از سمت رود خشک و دره مارون به‌سمت روستا می‌رود. ورودی این جاده در انتهای بلوار آفرینش شهرک حافظ واقع شده است. جاده‌ قدیمی قلات از مسیر تپه ماهور می‌گذرد و مسیری کوهستانی و پر و پیچ‌وخم است که تجربه بهتری را به نسبت اتوبان در اختیار شما قرار می‌دهد. البته اگر در فصل تابستان به قلات می‌روید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که مسیر جاده قدیمی را در پیش نگیرید؛ زیرا ممکن است به‌علت گرمای زیاد، برای خودروی شما مشکلی پیش بیاید.

آدرس روستای قلات: ایران، استان فارس، ۳۶ کیلومتری شمال غرب شیراز 

آبشارهای قلات شیراز

در دامنه کوه سرخ و در حاشیه روستای قلات، سه آبشار زیبای طبیعی وجود دارد که دو آبشار، مسیر دسترسی آسان‌تری دارند. کوچک‌ترین آبشار در فاصله کمتر از دو کیلومتری بافت قدیمی قلات قرار دارد.

قلعه قلات شیراز (قلعه قزل ارسلان)

خرابه‌های قلعه قلات شیراز که با نام قلعه قزل ارسلان نیز مشهور است، در بالای کوه قلات قرار دارد. به گفته اهالی روستا، این قلعه متعلق به اتابکان فارس بوده است. برج و باروهای قلعه قلات شیراز در دوره سلجوقیان بازسازی و مورد استفاده مجدد قرار گرفته است و به همین دلیل، این مکان به قلعه قزل ارسلان معروف شده است. قلعه قزل ارسلان در کنار موزه مردم‌شناسی و کلیسای قلات قرار دارد. سعدی درباره این قلعه گفته است:

قزل ارسلان قلعه‌ای سخت داشت

که گردن به الوند بر می‌فراشت
در برخی منابع نیز درباره قلعه قزل ارسلان آمده است:

در ارتفاعات کوه قلات، آثار به‌جامانده از گچ و سنگ و ساروج نشان از تمدنی قدیمی دارد که در واقع یکی از قلات‌های قدیمی است که قدمت آن به دوره هخامنشیان و اشکانیان برمی‌گردد و چون در دوره سلجوقیان برج و باروهای آن بازسازی و مورد استفاده مجدد قرار گرفته به قلعه قزل ارسلان معروف شده است.

بهترین فصل سفر به قلات شیراز

سفر به قلات شیراز در تمام فصول سال میسر است؛ اما بهترین زمان سفر از نظر اغلب گردشگران، فصل بهار و تابستان است. روستای قلات در منطقه سردسیر و ییلاقی قرار دارد و به همین دلیل با آب و هوایی خنک و دلپذیر در بهار و تابستان از شما میزبانی می‌کند.

برخی از گردشگران، فصل پاییز را برای سفر به قلات انتخاب می‌کنند؛ فصلی که با زیبایی‌های خود، شما را در هر مکانی از جهان متحیر خواهد کرد. زمستان‌های سرد قلات نیز بسیار زیبا است؛ فقط توجه داشته باشید که برای سفر در این زمان از سال، حتما کفش مناسب به‌همراه داشته باشید و درمسیرهای سربالایی و پلکانی روستا مراقب باشید.

غذاهای محبوب اهالی روستای قلات

کشک پیاز، کشک گردو، عدسی، کله پاچه و آش رشته از غذاهای محلی رایج در این روستاست.

با توجه به پتانسیلی که در این روستا وجود دارد یکی از بهترین گزینه ها برای جذب توریست و گردشگری به سمت خود می باشد. امید است با توجه و پیگیری های لازم برای این روستا بتوان بستر مناسبی برای گشت و گذار در آن فراهم آورده شود. البته چند خانه قدیمی در این روستا به موزه تبدیل شده و همینطور رستوران و کافی شاپی هم در آن وجود دارد که سفر را برای مسافران دلچسب تر می کند.

شغل مردم روستای قلات

اغلب مردم روستای قلات در شیراز به دامداری، باغداری و فعالیت های خدماتی و صنایع دستی مشغول هستند. اقلامی نظیر گردو، بادام، انگور، انجیر، انار، زردآلو، آلو و گوجه سبز از محصولات باغی و فرآورده‌های لبنی مانند شیر، پنیر، کره و کشک نیز از محصولات دامی این روستا در شیراز هستند که اهالی با فروش آن ها ارتزاق می کنند.

دیگر مواردی که این مردم با فروش آن ها خرج و مخارج زندگی خودشان را برآورده می سازند محصولاتی نظیر گیوه، سبد دستباف، گره (ظرف بافته شده) دولک، مشک (که برای خنک نگه داشتن آب به کار می‌رود) و وسایل چوبی هستند، که توسط اهالی روستای قلات در شیراز ساخته می شوند و به فروش می رسند.

آداب و رسوم روستای قلات در شیراز

اهالی روستای قلات در شیراز در ایام ویژه ای از سال نظیر نوروز، سیزده به در و چهارشنبه سوری به جشن و شادی می پردازند و در ایام مذهبی نظیر تاسوعا و عاشورا به سوگ و عزاداری و می پردازند. مردم روستای قلات اکثرا در مراسم جشن و سرور به ویژه در عروسی‌ ها لباس های عشایر قشقایی را بر تن می کنند.

موسیقی نواحی در روستای قلات در شیراز یکی از موسیقی های مورد علاقه ی مردم می باشد. واشنگ نوعی هم آوایی است که توسط زنان روستا در عروسی‌ها اجرا می‌شود. ضرب، ویلون، دهل و سرنا از سازهای متداول روستای قلات است.

بازی های رایج در روستای قلات

ممکن است در زمان سفرتان به این روستا کودکانی را مشاهده کنید که در حال بازی شش خانه و سنگ بازی که از متداول ترین بازی های روستای قلات است هستند، اگر دوست داشتید می توانید با آن ها همبازی شوید. در مراسم عروسی هم بزرگتر ها چوب بازی می کنند و در فصل بهار مردانی را مشاهده می کنید که در حال ترنه بازی هستند.

هرچند که حال روستای قلات و اهالی این روزها خوب است اما با هجوم توریست ها و مسافران برای بازدید از این روستا و بناهای تاریخی قلات که یکی از جاذبه های گردشگری شیراز است، خانه ها تک به تک و به ترتیبی که در چشم هستند شروع به تغییر ظاهر کرده اند، مغازه های صنایع دستی امیدوار هستند که تبدیل به کافه و رستوران نشوند و خانه های روستایی هم جایشان را به هتل ندهند. درنهایت علاوه بر مسئولین وظیفه ما نیز هست که روستای قلات، این پیر بزرگ شیراز را همان طور که هست بپذیریم، با سختی و یا کمبودهایی که گاهی از تمام امکانات رفاهی پیشرفته نیز دلچسب تر است.